Wandelen in Kapellen: Een Onvergetelijke Reis door Natuur en Geschiedenis
Ben je klaar voor een onvergetelijke wandelervaring vol natuur, geschiedenis en rust? Thilo neemt je mee op avontuur door het prachtige Kapellen, een verborgen parel in de provincie Antwerpen, vlak bij de Nederlandse grens. Deze blogpost duikt dieper in een stevige tocht van 15.30 km die we op 15 juni 2025 aflegden. Bereid je voor op adembenemende landschappen, imposante oorlogsbunkers en de serene rust van het Antitankkanaal. Onderaan dit artikel vind je alle informatie over de route én een handig GPX-bestand om direct op pad te gaan!
Startpunt van je Avontuur
Onze tocht begon bij de gratis parkeerplaats van de begraafplaats in Stabroek (het adres vind je helemaal onderaan). Vanaf daar duiken we direct het groen in en laten de bewoonde wereld achter ons.
Het Betoverende Elsenbos: Waar Natuur en Geschiedenis Samenkomen
De eerste kilometers leiden ons door het betoverende Elsenbos, een uitgestrekt bosgebied van maar liefst 60 hectare in Stabroek. Hier wandel je tussen statige naald- en loofbomen, kleurrijke heidevelden, uitgestrekte weilanden, een akker en een kleine poel. Het Elsenbos is een walhalla voor natuurliefhebbers: met een beetje geluk spot je er reeën, eekhoorns of hoor je het karakteristieke getokkel van een specht. Wat dit bos extra bijzonder maakt, zijn de verborgen bunkers die tussen de bomen verscholen liggen, tegenwoordig het domein van vleermuizen. Natuur en Bos beheert dit gebied met zorg en bestrijdt actief de Amerikaanse vogelkers om de inheemse soorten, zoals zomereik en lijsterbes, alle ruimte te geven.
De Antitankgracht: Een Levend Monument
Na het Elsenbos volgen we een rustige straat die ons naar de indrukwekkende Antitankgracht leidt. We steken een drukke weg over en kiezen het meest rechtse pad, dat alleen toegankelijk is voor fietsers en wandelaars, en duiken zo opnieuw een bosrijk gebied in.
De Antitankgracht werd vlak voor de Tweede Wereldoorlog, tussen 1937 en 1939, aangelegd om Antwerpen te beschermen tegen Duitse tankaanvallen. Gelukkig dient de gracht vandaag de dag een veel vrediger doel: het is een prachtig beschermd landschap, en met een lengte van 33 km zelfs het langste beschermde landschap van Vlaanderen! De gracht verbindt diverse natuurgebieden en bossen, wat essentieel is voor de migratie van planten en dieren. Door het hoogteverschil van 13 meter zijn er maar liefst 15 sluizen aangelegd. Langs de gracht vind je nog steeds 48 oorspronkelijke bunkers, waarvan we er een aantal van dichtbij bewonderen. Sommige worden nog gebruikt om het waterpeil te regelen en bieden een fascinerende inkijk in de geschiedenis.
Het Geheime Ertbrandbos: Toegangspoort tot Verhalen
Onze route vervolgt zich langs de Antitankgracht en leidt ons naar het Ertbrandbos. Dit natuurgebied van 90 hectare in Kapellen is een belangrijke ecologische verbinding tussen de bosgebieden van Brasschaat, Kapellen en het Grenspark Kalmthoutse Heide. Het Ertbrandbos is exclusief toegankelijk voor wandelaars en biedt het hele jaar door prachtige paden. Vergeet niet je hond aan de leiband te houden en let op: vissen en magneetvissen in de fortgracht zijn verboden.
Fort van Ertbrand: Van Militair Bolwerk tot Natuurparadijs
Via het Ertbrandbos wandelen we naar de hoofdingang van het Fort van Ertbrand. Hoewel het fort zelf niet toegankelijk is, is de ingang op zich al een bezienswaardigheid.
Het Fort van Ertbrand, gebouwd tussen 1908 en 1912, speelde een rol in de Eerste Wereldoorlog en diende na de Tweede Wereldoorlog als uitvalsbasis voor de Belgische Ontmijningsdienst. Sinds 2017 is het fort, inclusief het omliggende bos, in beheer van Natuurpunt en wordt het omgevormd tot een waardevol natuurgebied. Het domein is zelfs een Europese Speciale Beschermingszone en huisvest diverse beschermde diersoorten, waaronder een grote populatie vleermuizen (zoals de watervleermuis en franjestaart), de boommarter en de nachtzwaluw.
Het Mysterieuze Mastenbos: Kikkers en Loopgraven
Vlakbij de ingang van het fort verlaten we het Ertbrandbos en slaan rechtsaf de straat op. Even verderop duiken we aan onze linkerzijde het Mastenbos in. Hier ontdekken we al snel twee verscholen bunkers tussen het groen. We keren terug naar de hoofdstraat en vervolgen onze weg dieper het Mastenbos in, waar we bij een grote waterpoel het geluk hebben getuige te zijn van een oorverdovend concert van kwakende kikkers! Bekijk zeker ons filmpje op YouTube om dit unieke geluid zelf te ervaren.
Verderop in het Mastenbos stuiten we op een prachtig stukje heide met een vennetje en komen we nog diverse oorlogsbunkers tegen, afgewisseld met informatieborden over de lokale flora en fauna. Een van de bunkers reguleert wederom het waterpeil en verrast ons zelfs met een klein watervalletje. Even verderop nodigt een rustbank aan de waterkant uit voor een welverdiende pauze, om in alle rust te genieten van de omringende natuur.
Door Loopgraven en Langs Spoorlijnen
Na het Mastenbos steken we een grote straat over en vervolgen onze weg aan de andere kant van het bos. Hier lopen we over een prachtige houten brug, een voormalige Tweede Linie uit de oorlog. De waterplas hier vormde vroeger loopgraven en is nu een thuis voor kikkers en andere waterdieren.
Onze route brengt ons tot aan de spoorweg. Let op: dit treinspoor is nog in gebruik, dus blijf veilig en loop NIET over de sporen! Met een beetje geluk zie je hier een passagierstrein van zeer dichtbij voorbijrazen.
Vervolgens bezoeken we de loopgraven in het Mastenbos. Helaas is dit een eenrichtingspad om de natuur te beschermen, dus je moet een klein stukje verder lopen naar de ingang (vlakbij de weg die we eerder overstaken). De loopgraven vormen een zigzagpad door het bos, niet geschikt voor buggy’s, en leiden langs diverse oorlogsbunkers – sommige toegankelijk, andere alleen van buitenaf te bekijken.
Na deze indrukwekkende verkenning wandelen we terug naar de ingang, steken de straat opnieuw over en vervolgen onze weg door het Mastenbos aan de andere zijde, langzaam terugkerend naar ons startpunt. Aan het einde van het bos ontvouwt zich een schitterend uitzicht over een landbouwveld met bomen op de achtergrond. Even later verlaten we het bos en slaan rechtsaf de straat op, terug richting het Elsenbos en uiteindelijk de parkeerplaats. Zo sluiten we deze prachtige en leerzame wandeling af.
Praktische Informatie & Tips
Start en Parkeerplaats: Vossenveldlaan, 2940 Stabroek
Tip: Draag goede wandelschoenen! De route loopt voornamelijk door bossen en door de loopgraven, wat stevig schoeisel vereist.
Ben jij klaar om zelf op ontdekking te gaan in Kapellen? Deel jouw wandelervaringen in de reacties!